Reflü, toplumun büyük bir kesiminde görülen bir sağlık problemidir. Erkek ya da kadın fark etmeksizin herkeste olabilmekte ve toplumun yaklaşık %20’sinde görülmektedir. Reflünün en belirgin şikayetleri boğazda yanma hissi ve yemek borusu hatta ağıza dek gelen yemek ve mide asididir. Peki reflü nedir? Neden olur?
Reflü, kısaca mide asidi ve yiyeceklerin yemek borusuna geri kaçması sorunu olarak tanımlanabilir. Genellikle asit, bazen de safra ve pankreas sıvısından oluşan mide içeriği yemek borusuna geri kaçabilmekte ve yemek borusunun mide asidi ile teması (uzun süre), yemek borusunda problemlere yol açabilmektedir. Bunlardan biri yemek borusunun kendini koruma özelliğini yitirmesidir. Bu gibi problemler sonucu reflü hastalığı meydana gelmektedir.
Reflü hastalığı genellikle önemsenmemekte veya ilaçlarla geçiştirilmeye çalışılmaktadır ama tedavi edilmediğinde nadiren de olsa kanser gibi daha büyük sorunlara yol açabilecek bir hastalık olduğu da unutulmamalıdır.
Mide asidik içeriğinin uzun süre yemek borusu ile temas etmesi sonucunda reflü oluşmaktadır. Mide asidik içeriğinin, yemek borusu ile uzun süreli teması sonucu yemek borusunda hasar meydana gelir. Bu hasar sonucunda da yanma gibi şikayetler meydana gelir. Yemek borusunun alt ucunda alt özefagus sfinkteri diye adlandırdığımız kastan oluşmuş bir kapak bulunmaktadır. Bu kapak asidin yemek borusuna geri kaçmasını önlemekte ve midede kalmasını sağlamaktadır. Ancak bu kapağın gevşemesi sonucu işlevini yerine getirememesi mide asidi yemek borusuna geri kaçmakta ve bu durum da reflüye neden olmaktadır.
Reflünün nedenlerinden biri de beslenme alışkanlıklarıdır. Bazı gıdalar reflüyü tetiklemekte olup bu gıdaların tüketimi kontrol altında tutulmalıdır. Yağlı gıdalar reflüyü doğrudan tetiklemektedir. Yağlı ve ağır gıdalar yerine sindirimi kolay olan yiyecekler tercih edilmelidir. Domates sağlık için yararlı olmasına karşın, asit içerdiği için reflüyü tetikleyebilmektedir. Ketçap, domates salçası ve domates suyu gibi gıdalar da yine reflüyü tetiklemektedir. Çiğ sarımsak ve soğan, baharatlı yiyecekler, nane, kahve, çay, sigara, alkol, sirke, kızartma, gazlı içecekler, konserve, portakal ve limon da yine reflüye neden olan başlıca gıdalar arasında gösterilebilir.
Reflü hastaları, yemek saatlerini ve beslenme alışkanlıklarını düzenlemelidirler. Gece yatmadan önce yemek reflüye neden olmaktadır. Ayrıca öğünlerde çok ağır ve fazla yememelidirler. Kilo fazlalığı olan reflü hastaları kilo vermelidir.
- Göğsün ön tarafında ve/veya midenin üst bölümünde yanma ve ekşime hissi
- Ağza acı su gelmesi
- Geğirme
- Ses kısılması
- Boğazda doluluk ve gıcık
- Ağız kokusu
- Geçmeyen öksürük
- Yutma güçlüğü
- Diş çürükleri
Reflü, ihmal edilmemeli tedavisine ve reflüyü tetikleyen etkenlere karşı alınabilecek önlemlere özen gösterilmelidir. Mevcut şikayetler, hastanın öyküsü ve bulgulardan yola çıkarak hastaya reflü tanısı konulabilmektedir. Yukarıdaki belirtilerin görülmesi durumunda kişi mutlaka bir doktora baş vurmalı ve reflü tedavisine başlanmalıdır.
Reflü tedavisinde en önemli husus hastanın yaşam tarzında değişiklik yapmasıdır. Reflü, beslenme alışkanlıklarının düzeltilmesi ve ilaçlarla genellikle kontrol altına alınabilen bir hastalıktır. Ancak bazı hastalarda kişi ilaç tedavisine yanıt vermeyebilir. Böyle vakalarda cerrahi müdahale gerekmektedir. Reflüyü baskılayan ilaç kullanımının yanı sıra yaşam tarzında da değişiklikler mutlaka yapılmalıdır. Bunlara örnek vermek gerekirse sigara ve alkolden kaçınılmalı, dar elbiseler giyilmemeli, yağlı yemek ve kızartmalar tüketilmemeli, fazla kilolu olan hastalar kilo vermeli, çikolatadan, kahveden, naneden, soğandan, limon ve portakaldan uzak durulmalıdır.
Reflü ilaçlarının kullanımının işe yaramadığı durumlarda başvurulan reflü ameliyatları günümüzde yaygın olarak uygulanan bir prosedür olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca ilaç tedavisi işe yarasa dahi bazı hastalar yıllarca süren ilaç tedavisine sıcak bakmamaktadır. Reflü ameliyatı bu gibi durumlarda da uygulanabilmektedir.
En sık yapılan reflü ameliyatı, nişsen fundoplikasyondur. Bu ameliyat ile yemek borusunun altında yer alan kapak güçlendirilmektedir. Reflü ameliyatı sırasında hastada varsa eğer mide fıtığı da tedavi edilmektedir. Reflü ameliyatı kaparoskopik (kapalı) cerrahi ile uygulanmaktadır.
Reflü şikayetlerini en aza indirmek ve reflüyü kontrol altına almak için doktor kontrolü eşliğinde reflü diyeti uygulanmalıdır. Her insanın farklı gıdalara duyarlığı olduğu için hastanın kendisinde fark ettiği tetikleyici gıdalardan uzak durması gerekmektedir. Bunun aksine reflüye iyi gelen gıdalar tüketilmelidir.
Reflü diyeti aynı zamanda yeme şekillerini de içermektedir. Hasta küçük lokmalarla beslenmeli, ayrıca bir anda mideyi fazla doldurmamalıdır. Gece yatmadan en az 3 saat önce yeme içme faaliyetleri kesilmelidir.
Reflü ve gastrit belirtileri benzerlik göstermektedir. Bu nedenle hastaların birçoğu iki problemi birbirleri ile karşıtırıp yanlış tedavi yöntemleri uygulamaktadır. Bu nedenle hastaların sindirim sistemleri ile ilgili herhangi bir şikayetleri olması durumunda mutlaka bir uzmana başburmaları gerekmektedir. Gastrit belirtileri genellikle açken açığa çıkmakta ve uzun süreli ağrılar hissedilmektedir.
